Sociaal Ondernemen: het nieuwe normaal
Sociaal ondernemen is booming. Steeds meer bedrijven willen niet alleen commercieel bezig zijn en zoveel mogelijk winst maken, maar iets terug doen voor mens en maatschappij. Impact maken door maatschappelijke belangen te integreren in de bedrijfsvoering.
Sociaal en duurzaam ondernemen, eerlijke productieprocessen, mensen een kans geven op de arbeidsmarkt, we zien het steeds meer bij bedrijven om ons heen. Bij Chain Logistics staat Sociaal Ondernemen zelfs al vanaf de start in 2000 voorop. Het is inmiddels een belangrijke en voor ons onmisbare pijler binnen onze bedrijfsvoering geworden.
In onderstaand artikel gaan we kort wat dieper in op wat Sociaal Ondernemen nu eigenlijk is en wat het betekent voor bedrijven, mensen en de maatschappij. Ook vertellen we u graag waarom dit voor ons zo belangrijk is.
Ondernemen vanuit een gedegen missie
Sociaal Ondernemers willen met hun bedrijf bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke, sociale of milieuproblemen. Bij hen draait het om meer dan alleen winst maken, ze ondernemen met en vanuit een gedegen missie. Een missie die vaak door de hele organisatie vervlochten is.
Let wel: we spreken hier niet van een goede doelenorganisatie. Een sociale onderneming is economisch zelfstandig, heeft een verdienmodel en levert net als ieder ander bedrijf een product en/of dienst. Sociaal ondernemers hebben dus geen donaties nodig, maar verdienen zelf voldoende geld om te kunnen bestaan.
Het verschil met ‘reguliere’ bedrijven is dat sociale ondernemingen expliciet een maatschappelijk doel nastreven en/of een maatschappelijk probleem willen oplossen. Denk bijvoorbeeld aan het bieden van werk aan mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, zoals we bij Chain doen vanuit het Open Hiring-principe.
Bovenstaand schema toont de positie van sociale ondernemingen ten opzichte van gewone bedrijven en goede doelen (bron: Social Enterprise NL).
Kansen en barrières sociaal ondernemerschap
Het sociaal ondernemerschap biedt een onderneming kansen op verschillende vlakken. Maar toch zijn er ook nog barrières te overwinnen. Een korte toelichting:
Kansen
Zo kun je met je bedrijf écht een positieve impact maken op de samenleving. Uit onderzoek van Social Enterprise is gebleken dat bijna 50% van de sociale ondernemingen bijdraagt aan het verhogen van werkgelegenheid en arbeidsparticipatie van kwetsbare doelgroepen. Daarnaast maken sociale ondernemingen ook impact op het gebied van duurzame productie, verbeteren van zorg en meer.
Ook staat het sociaal ondernemerschap gelijk aan transparantie. Zowel naar betrokken stakeholders als naar eigen medewerkers. Sociaal ondernemen biedt de mogelijkheid om medewerkers te betrekken bij visie, missie, doelen en dagelijks handelen. Maar ook zijn dergelijke ondernemingen vaak volledig open over bedrijfsvoering en (behalen van) maatschappelijke doelen, en delen ze hun beschikbare kennis met andere bedrijven en/of overheid. Transparantie = vertrouwen en dat zie je bij sociaal ondernemingen vaak terug.
Barrières
Hoewel sociaal ondernemen steeds populairder wordt, zijn er ook nog barrières te overwinnen. Bijvoorbeeld de afstand tussen gemeenten en sociaal ondernemingen. Deze twee partijen streven vaak gezamenlijke doelen na (denk aan recycling van afval, integreren van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, verminderen van eenzaamheid etc.), maar toch weten ze elkaar vaak nog niet te vinden. Zonde, want samenwerken betekent nóg meer impact maken!
Gemeenten en sociaal ondernemingen
Social Enterprise publiceerde onlangs samen met PwC een onderzoek naar de samenwerking tussen gemeenten en sociale ondernemingen.*1 Hieruit blijkt dat gemeenten aangeven op de goede weg te zijn, maar sociaal ondernemers dit anders ervaren. In hun rapport Zicht op duurzame samenwerking is te zien dat zeven aanbevelingen (extra) aandacht verdienen:
- Interne training om intern begrip te creëren
- Betrek sociaal ondernemers bij verhogen van kennis
- Sla een brug tussen portefeuille budgetten
- Gebruik SDGs als gemeenschappelijke taal
- Maak werk van artikel 2.82 Aanbestedingswet
- Breng MKB en sociale ondernemingen verder bij elkaar
- Ga creatief om met financieel beperkte ruimte
Er zijn dus nog enkele barrières te overwinnen, voordat de samenwerking tussen (semi-)overheid en sociaal ondernemingen optimaal is.
Financiering
Een andere barrière waar sociaal ondernemers tegenaan lopen, is financiering. Nog altijd is het voor dergelijke ondernemers vaak lastig om investeerders te vinden. Vanuit gemeenten en overheid is er mogelijkheid tot subsidiering, maar soms is dit niet afdoende. Het uiteindelijke doel van een sociaal onderneming moet zijn dat deze zichzelf kan bedruipen en economisch gezond is, maar voor het zover is, zullen veel sociale ondernemingen afhankelijk zijn van externe financieringsmogelijkheden. Dit is dan ook een punt dat meer op de (politieke) agenda moet, om zo het sociaal ondernemen te stimuleren.
Ook Rob Jansen (directeur Chain) kent bovengenoemde kansen en barrières. Toch is hij van mening dat barrières nooit een reden moeten zijn om niet sociaal te gaan ondernemen. “Er is áltijd een mogelijkheid,” aldus Rob. “De drive om impact te maken en iets goeds te doen voor mens en maatschappij staat voorop. Wil je dat écht, dan kan het.”
Sociaal ondernemen bij Chain Logistics
Dat Sociaal Ondernemen het ondernemen van de toekomst is, staat voor Rob als een paal boven water. “Steeds meer bedrijven zien in dat ze méér kunnen met hun bedrijf, dan alleen winst maken. Dat ze iets terug kunnen doen voor mens en maatschappij. En dat is ook hoe het zou moeten gaan,” aldus Rob. “Bij Chain zijn we al sinds 2000 bezig met sociaal ondernemen. Toen wisten we eigenlijk nog niet eens dat deze term bestond. Voor mij was het een manier om het beste uit mensen te halen én meer werkvreugde uit de dag te halen. Het was dan ook een openbaring toen ik ontdekte dat dit ook daadwerkelijk een bestaande vorm van ondernemen was.”
Het sociaal ondernemen is volledig geïntegreerd in de missie van Chain Logistics. Wij vinden het belangrijk om iets positiefs bij te dragen aan de wereld om ons heen. Dát is waarom we een ‘social enterprise’ zijn, zodat we impact kunnen maken. Door betekenisvol te ondernemen, dragen we ons steentje bij aan de levenskwaliteit van anderen.
Als sociale onderneming heb je een maatschappelijke verantwoordelijkheid, iets waar we ons ook bij Chain bewust van zijn. Mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt bieden wij derhalve een reguliere baan, waarin zij worden opgeleid binnen de logistieke dienstverlening. Maar betekenisvol ondernemen is meer dan alleen werk bieden. Het gaat om het bieden van een toekomst. Omdat iedereen daar recht op heeft.
Open Hiring
Het Sociaal Ondernemerschap uit zich binnen Chain Logistics voornamelijk via onze bijdrage aan de Open Hiring-pilot van Start Foundation. Open Hiring betekent werken zonder sollicitatie. Er wordt hierbij niet gekeken naar opleiding en arbeidsverleden, maar het uitgangspunt is: wil en kun je werken, dan kun je beginnen. Kandidaten melden zich aan en kunnen direct starten. Geen vragen, geen procedure, gewoon meteen aan de slag. Op deze manier krijgen vooral mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans om toch (weer) aan het werk te gaan.
Voor Chain heeft Open Hiring al geleid tot een flink aantal nieuwe gemotiveerde werknemers. Mensen die anders niet aan een baan kwamen, komen nu iedere dag met plezier naar hun werk. Kortom: een sterk voorbeeld van succesvol sociaal ondernemen.
Leergang Sociaal Ondernemen
Om nog meer te leren over Sociaal Ondernemen en alles wat daarbij komt kijken, volgde Rob in 2015 de leergang Sociaal Ondernemen aan de Universiteit van Amsterdam en in 2018 de Leergang Sociaal Ondernemen Advanced aan Nyenrode.
Per 2020 vormt de Leergang Sociaal Ondernemen onderdeel van de Universiteit van Utrecht. Deze leergang is speciaal ontwikkeld voor ervaren en ambitieuze sociaal ondernemers met een maatschappelijk doel. Zij zijn al succesvol sociaal ondernemer, maar ook veelal op zoek naar de juiste balans tussen idealen en winst maken, stabiliseren en innoveren, zakelijk en privé. Tijdens de leergang geven experts theoretische, praktische en persoonlijke verdieping om deze uitdagingen aan te gaan en hun onderneming een stap verder te brengen.
“Deelnemers van onze leergang zijn sociaal ondernemers met verschillende doelen op het gebied van people en planet,” vertelt Nicole Verhoeven MSc, programmamanager van de Leergang Sociaal Ondernemen. “De term ‘sociaal’ wil weleens verwarrend werken, maar het gaat ook om duurzaamheid, circulariteit en klimaatdoelstellingen. Zowel nationale als internationale projecten nemen deel. Het gaat wel om succesvolle sociaal ondernemers, dus zij die al een maatschappelijke missie hebben geformuleerd en succesvol zijn in het aanbieden van een product of dienst dat hieraan bijdraagt.”
Dat de leergang daadwerkelijk bijdraagt aan een succesvolle toekomst als sociaal ondernemer, bewijzen de vele succesverhalen van (oud)-deelnemers. “Voorbeelden zijn er genoeg,” aldus Nicole. “Zoals A Beautiful Story, ActiveCues (De Tovertafel), SliminICT, Het Theezaakje, Sjaal met Verhaal, Moyee Coffee, Fun Forest en nog veel meer.”
Ze vervolgt: “Ik denk dat de helft van het succes van het programma komt door de kwaliteit van de groepen. Die kwaliteit bewaken we dan ook strikt bij de selectie van onze deelnemers. Iedere deelnemer moet wat te brengen en te halen hebben. De groep is vaak heel divers in leeftijd, ervaring en achtergrond, maar de rode draad is een passie voor de maatschappelijke missie van de organisatie. We kijken voornamelijk ook naar groeiambitie en kwaliteiten van de ondernemer en de haalbaarheid en schaalbaarheid van de sociale missie. Wij moeten geloven in de ondernemer en het businessplan.”
Ook Rob is positief over de door hem gevolgde leergang. Zo positief zelfs dat hij in 2020 is toegetreden tot het bestuur. “Als oud-deelnemer ken ik de potentie en impact van de programma’s. Ik gun het iedereen om zo te kunnen ondernemen en vind het belangrijk dat meer en meer bedrijven het sociaal ondernemen in hun DNA krijgen.”
Meer informatie over de Leergang Sociaal Ondernemen.
Sociaal Ondernemen: het nieuwe normaal
Rob heeft een duidelijke missie waar het om Sociaal Ondernemen gaat. “Waar mogelijk probeer ik dagelijks een positieve bijdrage te leveren aan het uitrollen van het fenomeen Social Enterprise, zodat mensen zien dat deze ondernemingsvorm prima samen kan gaan met het maken van winst en een financieel gezond bedrijf. Juist nu, anno 2021, kun je met jouw bedrijf het verschil maken. Waarom zou je dat dan niet doen? Sociaal Ondernemen is geen ver-van-mijn-bed-show meer, het is het nieuwe normaal.”
Meer weten over sociaal ondernemen?
Is uw interesse gewekt en wilt u meer weten over sociaal ondernemen? Neem dan contact op met Rob Jansen via rob.jansen@chain-logistics.nl. Hij vertelt u er graag alles over.
*1 Bron: Social Enterprise – ‘Zicht op duurzame samenwerking’, vervolgonderzoek naar de samenwerking tussen gemeenten en sociale ondernemingen. Publicatiedatum 1 dec. 2020.