Winst voor wereldverbeteraars
Met je bedrijf de wereld verbeteren. Voor sociale ondernemers telt vooral het maatschappelijk belang. Maar werkt dat wel in een wereld van target, winstmaximalisatie en salarisstroken?
Laatst had hij een vergadering waar verschillende vertegenwoordigers van grote Nederlandse bedrijven bij aanwezig waren. “Rob” , zei men: “Het gedeelte van je bedrijf waarin je sociaal bezig bent, lijdt structureel verlies. Waarom ga je daar mee door?” Het antwoord dat Rob Jansen, eigenaar van Chain Logistics B.V., gaf, is typerend: “Waarom opgeven als je met je bedrijf werkelijk iets kunt betekenen? Dan maar iets minder winst.”
Social Enterprising, ondernemen met een maatschappelijke missie, is een concept dat sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw in opkomst is. Geïnspireerd door Mahatma Ghandi’s spreuk “Be the change you want to see in the world’ startten ondernemers wereldwijd ondernemingen met het doel bij de te dragen aan de samenleving.
In Duitsland ligt het aantal sociale ondernemingen inmiddels tussen de 1.700 en 70.000, afhankelijk van de criteria die toegepast worden. In Nederland zijn naar schatting inmiddels 4.000 tot 5.000 Social Enterprises, waarvan het bedrijf van Rob Jansen er dus een is. Nadat hij jarenlang voor een Amerikaans bedrijf werkte, was Jansen de onpersoonlijke manier van zakendoen daar zat en begonhij een eigen logistiek bedrijf. Hiermee helpt hij mensen die ver van de arbeidsmarkt afstaan het bedrijfsleven in te stromen. Van de 75 man binnen zijn bedrijf, leidt hij er dertig op. Het verschil met een ‘gewoon’ bedrijf zit hem volgens Jansen vooral in de manier waarop zijn onderneming met winst omgaat. “Ook een Social Enterprise moet winst maken, anders heb je geen bestaansrecht. Maar het is belangrijk dat we aan kunnen tonen hoe we met die winst omgaan. Ik kan een dikke auto kopen, maar ik kan de winst ook investeren in mijn bedrijf. “Niet alleen bij mede-ondernemers, die vooral commercieel denken, roept zijn sociale manier van ondernemen weleens vragen op. Ook zijn personeel begrijpt de denkwijze van Jansen niet altijd: “Het is de kunst ook anderen in je visie mee te krijgen. Dat is soms wel lastig. Het personeel wil, vooral in moeilijke tijden, gewoon brood op de plank.”
Jansen ziet een positieve toekomst voor Social Enterprises en ook Melanie Akerboom van Social Impact, een Duits bedrijf dat producten en diensten ontwikkelt om sociale ondernemingen te helpen, is optimistisch: “In Duitsland is sociaal ondernemen ‘cool’. Er zijn steeds meer studies rond Social Enterprising en er zijn ook steeds meer bekende startups die iets sociaals doen.
Vroeger was het zo dat je of een sociale studie ging doen of je ging voor het geld. Dat deze twee dingen ook te combineren zijn, spreekt veel jongeren aan. Maar daar waar de interesse groeit, komen ook de profiteurs om de hoek kijken. “Veel organisaties noemen zich sociaal, maar hebben geen eerlijke loonverdeling of denken niet aan het milieu. Het is jammer dat zoveel mensen proberen te profiteren van de populariteit van het sociale ondernemen.”
Toch zijn die profiteurs niet de grootste uitdaging voor Social Enterprises in Duitsland. Net als in Nederland is dat de rechtsvorm van de sociale onderneming, of eigenlijk het gebrek daaraan. Dat maakt het lastig om de juiste rechtsvorm te kiezen, omdat die afhankelijk is van verschillende factoren. Ben je de eerste jaren afhankelijk van sponsors? Wil je wel of geen winst maken? Hoe ga je je geld verdienen? Het zou goed zijn als er een rechtsvorm zou zijn die bij het sociale ondernemen past. Rob Jansen benadrukt: “Het wordt sociale ondernemers niet makkelijk gemaakt. Dat is jammer, want wij willen allemaal iets aan de samenleving verbeteren. Een rechtsvorm waarin de regels rond groei of een bepaald belastingvoordeel zijn vastgelegd, zou een goed initiatief zijn.”
Artikel is vermeld in magazine MARKT